Sahada yabancı var…

Türkiye Süper Liginde yabancı hakem uygulaması, son dönemde futbol kamuoyunda yoğun bir
tartışma konusu haline geldi. Bu uygulamanın hayata geçirilmesi, ligimizdeki hakem performanslarına
duyulan güven eksikliğini giderme çabası olarak görülse de beraberinde pek çok soru işaretini getirdi.
Peki, bu uygulama gerçekten Türk futbolunun sorunlarını çözebilecek mi, yoksa sadece geçici bir
pansuman mı olacak? Gelin, bu konuyu farklı açılardan ele alarak bir değerlendirme yapalım.
Öncelikle neden yabancı hakem konusu gündeme oturdu? Süper Ligde oynanan maçlardaki
hakem kararları, taraftarlar, kulüpler ve hatta spor yorumcuları tarafından yüksek sesle konuşulur
oldu. Özellikle gerek şampiyonluğu gerekse de ligden düşmeyi etkileyeceği düşünülen maçlarda
verilen kararların adil olmadığına dair algı, ülkemizde ilgi odağı halindeki futbolun keyfini kaçıran ana
unsura dönüştü. Önce VAR neden müdahale etmedi? ile başlayan feryatlar, zamanla yabancı VAR
hakemi isteğine evrildi. Türkiye Futbol Federasyonu’nu (TFF) özellikle şampiyonluk adaylarından
gelen bu yoğun isteğe kayıtsız kalamadı ve VAR’a yabancı hakem getirildi. Yani “Yabancı Hakem”
kapısı aralandı. İşin burada bitmeyeceği çok aşikardı. Sıra saha içindeki hakemlerin de yabancı olması
isteğine dönüşünce federasyon, adeta “emredersiniz” dercesine sahaya da yabancı hakem getirdi.
Seksen altı milyonluk ülkeye iki milyonluk ülkeden yabancı hakem!..
Yarın tüm kulüpler de yabancı hakem istiyoruz, derlerse ne olacak? Bizim hakemler saha
kenarında top mu toplayacaklar?
Yabancı hakemlerin ligimize getireceği bazı avantajları da elbette görmezden gelemeyiz.
Öncelikle, bu hakemler Türk futbolunun iç dinamiklerinden, kulüpler arasındaki rekabetten veya
taraftar baskılarından etkilenmeden karar verebilirler. Ayrıca, Avrupa’da üst düzey maçlara alışkın
hakemlerin tecrübesi, Süper Ligin temposuna ve stresine uyum sağlamalarını kolaylaştırabilir. VAR
sisteminde yabancı hakemlerin kullanımıyla iptal edilen goller veya gösterilen kartlar, bazı maçlarda
“adalet yerini buldu” yorumlarına yol açtı. Bu durum, kısa vadede taraftarların ve kulüplerin öfkesini
bir nebze dindirmiş gibi görünüyor.
Ancak madalyonun bir de diğer yüzü var. Yabancı hakem uygulaması, Türk hakemlerin
gelişimini nasıl etkileyecek? Eğer yerli hakemler sürekli ikinci plana atılırsa, uzun vadede kendi hakem
havuzumuzun kalitesi düşebilir. Üstelik yabancı hakemler her maça atanamıyor; genellikle derbiler
veya kritik maçlarla sınırlı kalıyor. Bu da ligin geneline yayılmış bir çözüm sunmaktan ziyade, yalnızca
belirli maçlarda bir “göstermelik” rahatlama yaratıyor. Zamanlama da bir başka sorun: Sezon
ortasında alınan bu karar, planlama eksikliği izlenimi uyandırıyor. Eğer böyle bir uygulama gerçekten
etkili olacaksa, neden sezon başında kapsamlı bir şekilde başlatılmadı?
Yabancı hakem uygulaması, şu an için bir acil müdahale gibi görünüyor. Ancak bu, Türk
futbolunun yapısal sorunlarını çözmekten çok uzak. Hakemlerin eğitimi, teknolojinin daha etkin
kullanımı ve federasyonun şeffaflığı gibi konularda köklü reformlar yapılmadan, yabancı hakemler
yalnızca bir yara bandı işlevi görebilir. Kulüplerin ve taraftarların hakem kararlarına yönelik tepkileri,
çoğu zaman duygusal ve fanatik bir yerden beslense de bu güvensizliğin temelinde yıllardır süregelen
bir yönetim zafiyeti yatıyor. Her yerde olduğu gibi siyasetin girdiği spor da kaosa doğru gidiyor. Adeta
atama usulüyle gelen federasyon yönetimleri bu sorunları çözemez. Federasyon seçimlerinde,
özerklik anlamında bir reforma ihtiyaç var.
Şunu da söylemeden geçmek istemiyorum. Gelinen noktanın baş sorumluları olarak korkak
kararlar veren hakemlerimizi görüyorum. Kalesinden fırlayıp orta sahaya kadar itiraz için gelen
kalecilere daha yolun yarısında kartını göstereceksin hakem kardeşim. Çaldığın düdükten sonra geri

vitesin olmayacak. Üzerine atlarcasına gelene kartını çakacaksın. Futbolcunun hangi takımdan ve kim
olduğuna bakmayacaksın.
Başta federasyon ve hakemler olmak üzere herkesi sporun ruhuna uygun davranmaya davet
ediyoruz.